کوه زایی منشأ شکل‌گیری سنگ‌ها و خصوصیات سنگ ساختمانی خوب

کوه زایی منشأ شکل‌گیری سنگ‌ها می باشد. دو فرایند کوه زایی و کوه سایی در زمین موجب پدید آمدن محصولات سنگی می‌شود. کوه‌ زایی به انگلیسی Orogeny از حرکت‌هایی است که پوسته زمین بر روی توده‌های بزرگ سنگ‌ها ایجاد می‌نماید. در مقیاس زمین‌شناسی مدت این حرکت ها زمان آن کم و با شدت زیاد همراه است. این چنین حرکت‌ها باعث ایجاد چین، گسل و تشکیل کوه‌ها می‌شود. واژه کوه‌زایی Orogenesis اولین بار توسط زمین‌شناس آمریکایی کارل گیلبرت در سال ۱۸۹۰ میلادی برای توصیف فرایند کوه‌سازی پیشنهاد شد. پیشوند oro در زمین‌شناسی به معنای کوهستان است و به حرکاتی از پوسته جامد زمین گفته می‌شود که نواحی نسبتاً محدودی را شامل شده است. ولی در این نواحی در زمان نسبتاً کوتاهی شدیداً اثر کرده و ساختمانهای زمین‌شناسی جدیدی نیز تولید می‌کنند حرکات کوه‌زایی گویند.

حرکات کوه زایی

حرکات کوه زایی سبب ایجاد کوهستانها و پیدایش سلسله جبالها شده است و از طرف دیگر نیروهای داخلی، فعالیتهای دیگری در زمین داشته و باعث بوجود آمدن پدیده‌های مختلفی از قبیل آتشفشان، چین، زمین لرزه، گسل، دگر شیبی و بالاخره درز و شکاف می‌گردند. همانطوری که می‌دانیم پوسته زمین از تعدادی صفحه تشکیل شده است که این صفحات بر روی آستنوسفر که حالت خمیری و پلاستیکی دارد قرار دارند. صفحات به دلیل وجود حرکات کنوکسیونی در داخل گوشته زمین در حال حرکت هستند. مرز این صفحات ممکن است به صورت همگرا، واگرا و یا امتداد لغز باشد. در مرز صفحات همگرا دو صفحه به یکدیگر برخورد می‌کنند و در واگرا دو صفحه از همدیگر دور می‌شوند.

برخورد صفحات همگرا

اساساً بایستی پذیرفت که عمل کوه زایی در محل برخورد صفحات همگرا یا نزدیک شونده روی می‌دهد. برخورد صفحات مزبور موجب می‌گردد تا نهشت های رسوبی که در حاشیه قاره‌ها انباشته شده‌اند درهم کوبیده شده و یا خرد شوند و سنگها یا به عبارت کلی‌تر لایه‌ها تا‌خوردگی پیدا کرده و روی هم رانده شوند. در بعضی اوقات صفحه‌ای که بخشی از پوسته قاره‌ای روی آن سوار است با صفحه دیگری که بخشی از پوسته قاره‌ای دیگر را حمل می‌نماید، تصادف می‌کنند. در نتیجه لبه جلویی صفحه اول به زیر لبه جلویی صفحه دوم فرو می‌رود و موجبات چین‌خوردگی را در محل تصادف فراهم می‌سازد.

عوامل کوه زایی

فشارهای کره مذاب درون زمین را که به پوسته جامد سطح آن وارد می‌شود را می‌توان عامل فرایند کوه زایی و خشکی زایی نامید.

عوامل هوازدگی یا کوه سایی

هر یک از چند روندی را که باعث خرد شدن و تغییر شکل مواد سخت سطح زمین و موادی که با جو در تماس هستند، هوازدگی می‌نامند. عوامل فرسایش یا هوازدگی به دو گروه فیزیکی و شیمیایی تقسیم می‌شوند.

هوازدگی شیمیایی

محصول هیدراتاسیون، انحلال، آبکافت، اکسیداسیون یا عکس‌العمل آب‌های اسیدی با املاح تشکیل دهنده سنگ هاست.

هوازدگی فیزیکی

این پدیده توسط عواملی چون یخبندان، تغییرات حرارت در جو و در نتیجه انبساط و انقباض، گرانش زمین، رشد گیاهان، باد، جریان آب و عمل جانوران و مانند اینها شکل می‌گیرد و باعث خرد شدن سنگ‌ها و تغییر شکل آن‌ها به دانه‌های ریزتر می‌شود.

تفاوت سنگ و خاک

مهمترین تفاوت خاک و سنگ اختلاف در میزان فشردگی و چسبندگی آن‌ها به یکدیگر است. از دیدگاه زمین‌شناسی، سنگ به موادی از پوسته زمین اطلاق می‌شود که از یک یا چند کانی که با یکدیگر پیوند یافته‌اند، درست شده ‌است. در مقابل خاک توده‌ای از ذرات با دانه‌های منفصل یا دارای پیوند سست است که بر اثر هوازدگی سنگ‌ها و به‌طور برجا تشکیل شده‌است. لیکن در مهندسی و کارهای ساختمانی قابلیت حفاری مصالح زمین‌شناسی به عنوان شاخصی در طبقه‌بندی آن‌ها به دو گروه سنگ و خاک مورد استفاده قرار می‌گیرد.

برخی از خصوصیات سنگ ساختمانی خوب عبارتند از:

ظاهر و رنگ

سنگ هایی با آهن زیاد باید نادیده گرفته شوند زیرا تشکیل اکسید آهن باعث اختلال در آنها می شود و باعث تجزیه می شود.

وزن

سنگ ساختمان باید سنگین باشد.

ضخامت و جذب

سنگ هایی که منافذ زیادی دارند ناشی از آن است که آب در آن ها نفوذ پیدا کرده است.

ذرت دانه

دانه های زیبا که عموما برای کارهای تزییناتی استفاده می شود.

مقاومت به آتش

سنگ باید در ترکیب و فرم آزاد کربنات کلسیم یا اکسید آهن باشد. دوام سنگ بر اساس فشرده سازی آن تعیین می شود.

استحکام

سنگ ساختمان باید در فشرده سازی قوی باشد.

طول عمر

سنگهای یکپارچه و همگن با جذب آب ناچیز، با دوام هستند.

طعم و مزه

سنگ ها پس از استخراج و پخت باید مدت 6 تا 12 ماه باقی بمانند.

سنگ‌های مورد استفاده در کارهای ساختمانی باید دارای مشخصات زیر باشند:

• باید بافت سالم یعنی بدون شیار، ترک و رگه‌های سست داشته باشند.
• می بایست فاقد هرگونه خلل و فرج باشند.
• باید فاقد پوسیدگی باشند.
• می بایست یکدست، یکنواخت و همگن باشند.
• نباید آب زیاد جذب کنند. لذا سنگ خوب نباید در آب متلاشی یا حل شود و یا تمام یا قسمتی از آن بیش از ۸ درصد وزن خود آب جذب کند.

سایر ویژگی ها

سنگ‌های مورد استفاده در کارهای ساختمانی نباید آلوده به مواد طبیعی و مصنوعی باشند. سنگ‌های مورد استفاده در کارهای ساختمانی می بایست شرایط فیزیکی و شیمیایی محیط را تحمل کند، لذا باید در برابر باد، یخبندان، تغییرات دما و در صورت وجود جریان آب در مقابل آن و کلیه عوامل فرسایش مقاومت کند. در برابر محیط‌های شیمیایی اسیدی و قلیایی و همچنین عمل آبکافت و اکسیداسیون مقاومت کند. مقاومت فشاری برای قطعات باربر نباید کمتر از ۱۵۰ کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع باشد.

برای ارتباط با کارشناسان فروش ما به صفحه تماس با ما مراجعه نمایید.

برای پیوستن به شبکه های اجتماعی ما کلیک کنید.

منابع

engineerplus.ir/Construction-Material/%D8%B3%D9%86%DA%AF

fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF

https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8

http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%d8%ad%d8%b1%da%a9%d8%a7%d8%aa+%da%a9%d9%88%d9%87%d8%b2%d8%a7%db%8c%db%8c&SSOReturnPage=Check&Rand=