گرانیت، مرمر، کوارتز، آهک و تراورتن: طبقه بندی سنتی انواع سنگ های ساختمانی

 گرانیت، مرمر، کوارتز، آهک و تراورتن در این مقاله به اختصار معرفی می شوند. از زمانی که بشر شروع به ساخت و ساز کرد، سنگ نظرش را جلب کرد. هدیۀ سخت و محکم طبیعت که می‌توانست از آن برای ساختن سر پناه استفاده کند. با گذر زمان سنگ همیشه یکی از مصالح اصلی ما برای ساخت و ساز بوده  است. امروزه با گذشت صدها سال و پیشرفت همه جانبۀ تکنولوژی، ما انسان‌ها هنوز هم علاقه‌ خود را به این هدیۀ طبیعت از دست نداده‌ایم.معماری مدرن هم همانقدر به سنگ علاقمند است که معماری کهن باستان بوده است. امروزه استفادۀ اصلی سنگ برای موارد تزئینی و زیبایی است. سنگ‌هایی که برای ساختمان سازی به کار می‌روند، گونه‌های بسیار متراکم و سنگین هستند. 

 

سنگ‌های رسوبی، دگرگونی و آذرین

سنگ‌های رایجی که در ساختمان سازی کاربرد دارند شامل سنگ‌های رسوبی، دگرگونی و آذرین می‌شوند. این سنگ‌های بخصوص به خاطر ماندگاری بالا، مقاومت خوب و استحکام در عین زیبایی انتخاب‌های مناسب معماران هستند. در این بین سنگ مرمریت یکی از انواع سنگ های رسوبی ساختمانی است که در کشور ما محبوبیت بالایی دارد.

 طبقه بندی سنتی انواع سنگ های ساختمانی

گرانیت

گرانیت سنگی آذرین درشت، متوسط و ریز دانه ای که از کوارتز، فلدسپات و میکا با کانی های جانبی تشکیل شده است. دامنه رنگ‌های سنگ گرانیت صورتی، قرمز، آبی، سبز، برنزی، قهوه ای، سیاه و هر رنگ و سایه‌ می باشد.       

 

                                             

مرمر

مرمر سنگی با تبلور مجدد دگرگون که از کانی های کربناته (کلسیت یا دولومیت) یا سرپانتین تشکیل شده است. سنگ مرمر قابلیت پولیش شدن را دارا بوده و گستره وسیعی از رنگ و بافت را شامل می شود. برای پارامتر دوام مرمر ها به چهار دسته تقسیم می گردند.

مرمر گروه A

سنگ مرمر بادوام با کیفیت کاری مطلوب و یکنواخت بدون هیچ عارضه زمین‌شناسی و خلل و فرج.

مرمر گروه B   

 سنگ مرمر شبیه به گروه قبلی با کیفیت کاری کمتر می تواند دارای گسل های طبیعی باشد و نیاز به مقداری واکس زنی، چسب زنی و منفذ گیری داشته باشد.

مرمر گروه C

سنگ مرمر دارای تنوع در کیفیت کاری دارای نقایص زمین شناسی، خلل و فرج، رگه ها و خطوط جدا کننده می باشند. در عمل بایستی این سنگ با استفاده از رزین پلی استر یا پوشش اپوکسی و دیگر اشکال تقویتی در صورت لزوم ترمیم گردند.

مرمر گروه  D

این گروه مرمر ها مشابه گروه قبلی می باشند؛ ولی با نسبت بیشتری دارای گسل های طبیعی، حداکثر تغییرات در کیفیت کاری، و نیاز به پرداخت بیشتر با روش‌های مشابه در گروه قبلی می باشد. این گروه شامل بسیاری از مرمر های رنگی میباشد که ارزش تزیینی بالایی دارند. سنگ مرمر هنگامی که به درستی انتخاب طراحی و نصب شود متریال مناسب و بادوامی برای استفاده است. آزمون نهایی بر هر سنگ مرمر خاص، سابقه عملکرد قبلی آن بر روی سازه های موجود است. بعضی از سنگهای مرمر به ویژه سنگ هایی که در گروه BCD قرار می گیرند برای استفاده در نمای بیرونی مناسب نیستند.

 

مرمر دولومیت

سنگ مرمر دولومیت شامل بیش از ۴۰ درصد کربنات منیزیم است. مرمر دولومیت نبایستی کمتر از ۵ درصد و بیشتر از ۴۰ درصد کربنات منیزیم باشد.

مرمر تراورتنی

سنگ مرمر تراورتنی یک لایه سلولی یا متخلخل با قسمتی از کلسیت های متبلور با منشأ شیمیایی است.

مرمر سرپانتینی

سنگ مرمر سرپانتینی سنگی عمدتاً یا تماماً متشکل از سرپانتین ( سیلیکات منیزیم هیدراته) می باشد. رنگ این مرمر سبز تا سبز تیره می‌باشد که معمولاً همراه با کلسیت دولومیت یا منیزیت یا هر دو می باشد.

مرمر اونیکس

سنگ مرمر اونیکس کلسیت نهان بلور لایه بندی با رنگهای در سایه علی الخصوص زرد، قهوه ای و سبز میباشد. مرمر اونیکس معمولا همراه با کلسیت و دولومیت یا منزیت یا هر دو میباشد.

 

مرمر تحت استاندارد آمریکا و استاندارد ملی ایران قرار دارد که بایستی الزامات فیزیکی را رعایت نمایند این پارامتر ها عبارتند از درصد جذب آب چگالی مقاومت فشاری, مدول گسیختگی مقاومت در برابر سایش و مقاومت خمشی و بایستی توجه شود که در این استاندارد هر دو نوع کلسیتی و دولومیتی مورد ملاحظه قرار گیرد.
          

سنگ های بر پایه کوارتز

کوارتزیت ماسه سنگ دگرگون شده سخت شده که حاوی حداقل ۹۸ درصد سیلیس آزاد است. سنگ های رسوبی با دانه های متوسط تا ریز که دارای حداقل ۶۰ درصد سیلیس باشد گستره رنگ های از خاکستری روشن تا زرد و قهوه ای می باشد. انواع تجاری مرسوم عبارتند از:

کات کبود

کات کبود ماسه سنگی فلدسپاتیک متراکم، سخت و معمولا ریزدانه است. رنگ این سنگ  خاکستری متمایل به سبز متوسط تا تیره یا خاکستری متمایل به آبی است. این سنگ به راحتی در امتداد لایه بندی به صفحات کوچکتر برای تشکیل اسلب های باریک تقسیم می شود.

 

سنگ قهوه ای سنگی رسوبی

سنگ قهوه ای سنگی رسوبی متراکم و با دانه بندی متوسط با رنگ قهوه ای تیره تا قرمز قهوه ای می باشد.

 

ماسه سنگ کوارتزیت

سنگ ماسه کوارتزیت که حاوی حداقل ۹۰ درصد سیلیس آزاد میباشد.

 

ماسه سنگ بر اساس استاندارد Astm c616 یا 14213 ملی ایران الزامات فیزیکی را رعایت می نماید که شامل درصد جذب آب، چگالی، مقاومت فشاری، مدول گسیختگی مقاومت در برابر سایش و مقاومت خمشی می باشد در این استاندارد بایستی نوع ماسه سنگ مشخص شود که در دو دسته کوارتز یا ماسه سنگ کوارتزیت ای می باشد.

 

سنگ آهک

سنگ آهک، سنگ رسوبی که عمدتاً از دانه‌های اندازه شن از جنس کلسیت، فسیل ها یا قطعات پوسته تشکیل شده است.

آهک الیتی

 

سنگ آهک الیتی به طور عمده از ذرات کروی به نام الیت تشکیل شده است.

 

آهک دولومیتی

سنگ آهک دولومیتی سنگ کربنات رسوبی عمدتاً از کانی دومی تشکیل شده است. این سنگ در طیف رنگیخاکستری روشن برنزی تا قهوه ای روشن میباشد. آهک تحت استاندارد Astm c568 یا 5695 ملی ایران الزامات فیزیکی را شامل درصد جذب آب چگالی، مقاومت فشاری، مدول گسیختگی، مقاومت در برابر سایش و مقاومت خمشی بیان می‌دارد..

 تراورتن

سنگ تراورتن یک سنگ متخلخل، دارای سلول لایه ای و تا حدودی کلسیت بلورین است. تراورتن به طور عمده از چشمه های غنی مواد معدنی گرم یا سرد در محیط زمین شکل می‌گیرد. این تاریخچه تشکیل سنگ تراورتن تفاوت خاصی با اکثر سنگ های آهکی دارد. تراورتن از انباشتگی واریزه های آلی کلسیم دارد رسوب شده در کف دریا تشکیل می شود. تراورتن به خاطر نرمی، تنوع رنگ و الگوهای متمایز و رگه داری، در میان طراحان رایج است. منشأ رسوبی تراورتن یک مساله به شدت ناهمسان ایجاد می کند و ممکن است به عنوان سنگ تراورتن موج دار  یا سنگ تراورتن بی موج به بازار عرضه شود.

منافذ و حفرات درون سنگ

ویژگی مورد توجه تراورتن بی تردید وجود منافذ و حفرات درون سنگ است. به طور معمول این حفره‌ها یا یک پرکننده سیمانی ای یا رزینی برای افزایش دوام و تسهیل نگهداری سنگ پر می‌شوند. هیچ استاندارد محدود کننده ای در مورد اندازه یا تناوب این حفره‌ها وجود ندارند و وجود این حفره ها به عنوان نقص تراورتن نیست بلکه صفت طبیعی این گروه سنگ خاص است. سنگ تراورتن از نرم ترین انواع سنگ ساختمانی هستند که به همین آسانی در مجموعه کارخانه و مجموعه های میدانی به کار گرفته می شوند.

سنگ های این گروه مقاومت سایشی نسبتا پایینی دارند. بهتر است از قبل از انتخاب این نوع سنگ برای کاربردهایی که در معرض سایش بالا مانند کف سازی در مناطق دارای تردد بالا یا پله های سنگی که نیاز به مقاومت سایشی زیادی دارند استفاده نشود. تعدادی محدودی از سنگ های تراورتن برای کاربردهای بیرونی بخصوص در کاربردهای افقی در معرض یخ زدگی یخ گشایی که تخلخل بالای سنگ در شرایط اشباع مشکل‌ساز می‌شود مناسب هستند.
ویژگی‌های فیزیکی تراورتن بر اساس انواع روش های آزمون تعیین می شوند که مقادیر حداکثر و حداقل الزامات فیزیکی مصالح سنگ تراورتن در استاندارد Astm c1527  یا 13247 ملی ایران موجود میباشد.
                    

سنگ مرمریت

که از دیرباز در ساخت بناها در رم و یونان و دیگر نقاط جهان از  مرمریت استفاده می شده است. مرمریت از نوع سنگهای دگرگون شده  برپایه کربنات کلسیم بوده که از کلسیت، دولومیت و کریستالها تشکیل شده است. ظاهر منحصر به فرد آن که شامل موجهایی با طرحهای مختلف و بعضا به رنگهای متنوع و زیبا می باشد. این ویژگی آن را برای بسیاری از استفاده ها به گزینه ای مناسب تبدیل کرده و با توجه به طیف گسترده انواع آن سلیقه های مختلفی را برآورده مینماید. سنگ مرمریت نسبت به سنگ تراورتن ساختار آهکی تری دارد و از این رو استفاده از سنگ مرمریت در فضاهایی که در مجاورت رطوبت قرار دارند مناسب نم یباشند. وزن مخصوص سنگ مرمریت در حد 2560 کیلوگرم بر متر مکعب میباشد. از لحاظ مقاومت فشاری و نیز پایایی بالاتر از تراورتن و پایینتر از گرانیت قرار میگیرد.

برای پیوستن به شبکه های اجتماعی ما کلیک کنید. 

Sources

zolfagharstone.com/blog/view

www.sunstone-co.com/home/blog_item/20D9%85%D8%B1%DB%8C%D